Dilimizdeki "Karun gibi zengin" deyişinin isim babası olan İmparator Kroisos (namı diğer "Karun") ve onun dillere destan zenginlikteki ülkesi Lidya, anlaşılan o ki tarihin derinliklerine gömülmesinden binlerce yıl sonra bile modern ekonomiye ilginç ilhamlar vermeyi sürdürüyor.
.
Ancak, bu ilhamların insanlık için yararlı mı yoksa zararlı mı olduğuna, varın sizler karar verin! Lidya kültürü üzerine yıllardır süren araştırmalar sonucu yakın zamanlarda ortaya çıkan bazı bulgular, bilinen kredi kartlarının atası sayılabilecek türden çeşitli bakır ve bronz levhaların ilk kez 3500 yıl kadar önce Batı Anadolu topraklarında kullanıldığını gösteriyor.
.
Parayı ilk kullanan devlet
.
Lidya, günümüzde uluslararası bilim çevreleri tarafından "tarihte madeni parayı tedavüle sokan ilk devlet" olarak kabul ediliyor. Yapılan arkeolojik ve dilbilimsel araştırmalar, ticarette komşu devletlere göre başdöndürücü bir düzeye erişen "para babası" Lidyalılar´ın, toplu alışverişlerden sonraki ödemeler için de bazı formüller bulduklarını ortaya çıkardı. Lidya uygarlığı alanında Türkiye´nin önde gelen uzmanlarından biri olarak kabul edilen arkeolog Kazım Akbıyıkoğlu, bu antik devlete ait yerleşim bölgelerindeki kazılarda ortaya çıkarılan az sayıdaki yazılı belgenin, o dönemin tüccarlarının çalışma biçimlerine ilişkin hayli ilginç ipuçları içerdiğini belirtiyor.
.
Tüccarlara özel "kredi levhası"
.
Ticari ilişkilerinde dürüst ve ödemeleri konusunda hassas bazı Lidyalı işadamlarına, devlet tarafından üzerinde imparatorluk mührü bulunan bazı demir ve bronz levhalar verildiğini anlatan Akbıyıkoğlu, bu kişilerin de sözkonusu levhaları ticari ilişkilerinde "kredi kartı"na benzer bir amaçla kullandıklarını belirtiyor. Buna göre tüccarlar, başkent Sardes ya da Thyateria (bugünkü Akhisar) Philadelpheia (bugünkü Alaşehir) Gordos (bugünkü Gördes) ya da Silandos (bugünkü Karaselendi) gibi önde gelen Lidya kentlerinde toplu mal alımı yapacağı bir dükkana gittiğinde elindeki levhayı göstermekteydi. Üzerinde "Bu belgeyi taşıyan kişi, devletimiz tarafından tanınıp bilinen, güvenilir bir tüccardır. Ticarî faaliyetleri imparator tarafından onaylanmıştır. Kendisine bedeli sonradan ödenmek üzere mal verilebilir" anlamında ifadeler yer alan bu levhalar, aynı zamanda devlet güvencesi de içeriyordu.